ÓBÆRILEGUR LÉTTLEIKI HRÆSNINNAR

Þessi pistill eftir mig birtist í Morgunblaðinu árið 1996.
Tilefnið var mál Ólafs Skúlasonar heitins, sem þá hafði verið fjallað um í fjölmiðlum í um þrjá mánuði.
Það er ekki fyrr en síðast í honum að ég vík að Íslandi. Um allan heim hafa kirkjan og kynferðismálin splittað mörgum þjóðfélögum síðan þetta var skrifað fyrir 14 árum.
En spáið í eitt í lokaklausunum: Hvað hefur breyst hérna?
Erum við upp til hópa þetta fólk sem lætur hvaða mannréttindabrot sem er yfir sig ganga?
Því það er ekki bara kirkjan sem á að taka virkan þátt í baráttunni gegn kynferðisofbeldi.
Þess eigum við að geta krafist af hverjum einasta embættismanni á landinu.

Árið 1992 játaði séra James Porter tugi atvika kynferðislegrar misnotkunar á börnum, í Massachusetts, New Mexico og Minnesota. Rúmlega eitt hundrað konur og karlar gáfu sig fram og ákærðu séra Porter um misnotkun er átt hafði sér stað á árunum 1960 til 1974. Flest fórnarlambanna voru tíu, ellefu og tólf ára þegar misnotkunin átti sér stað. Fjöldi kæranna á hendur séra Porter gerði málið að því stærsta sinnar tegundar innan rómversk-kaþólsku kirkjunnar fyrr og síðar. Hneykslið var enn viðurstyggilegra vegna þess, að séra Porter hafði margoft verið gripinn við sína leiðu iðju, settur í meðferð og síðan falið nýtt prestakall, þar sem hann tók strax til við að þukla og misnota börn, en málið hafði verið þaggað niður um þriggja áratuga skeið.

Í desember 1992 var komist að samkomulagi um fébætur frá biskupsdæminu í Fall River í Massachusetts til handa 68 karla og kvenna sem kölluðu sig ‘Fórnarlömb séra Porters.’ Í sama mánuði var séra Porter dæmdur fyrir að misnota fimmtán ára barnfóstru 1987. (New York Times)

Í Danmörku var sóknarpresti nýlega vikið úr starfi fyrir kynferðislega áreitni við sóknarbarn á ölstofu. Í konungsríkinu er kvensemi ekki saknæm í sjálfri sér en prestinum var vikið á dekorum-reglu opinberra starfsmanna, sem kveður á um að opinberir starfsmenn njóti forréttinda en hafi einnig skyldum að gegna. Í dekorum-reglunni segir m.a.: ‘Hinn opinberi starfsmaður þarf einnig að uppfylla vissar siðferðisskyldur í einkalífi sínu, skyldur sem bundnar eru stað og stund og samfélagi á hverjum tíma’. (Dönsk lög um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna)

Í Washington, D.C., var öldungardeildarþingmanninum Robert Packwood, þá 62 ára, vikið eftir að hópur 17 kvenna ákærði hann 1992, fyrir að hafa stundað kynferðislega áreitni í árafjöld. Packwood kvaðst ekki muna eftir mörgum atvikunum en baðst samt afsökunar og taldi víst að þar með yrði þrasinu lokið. Siðanefnd þingsins fjallaði um málið og kvað upp þann úrskurð að Packwood skyldi brottrækur ger. Formaður siðanefndar lýsti því yfir að Packwood hefði notfært sér vald sitt til að komast yfir tugi kvenna sem á einhvern máta hefðu átt undir hann að sækja. Einnig var hann ákærður fyrir fjárhagssvindl og að hafa misnotað vald sitt á annan hátt. (Mbl, 8.10. 1995)
Packwood sagði skömmu síðar af sér eftir 26 ára þingmennsku, án þess þó að viðurkenna önnur brot en að hafa kysst nokkrar konur og beitti þar “I am not a crook”- vörninni sem landi hans frá Yorba Linda gerði víðfræga.

Nú víkur sögunni til Reykjavíkur, höfuðborgar elsta lýðveldis í heimi. Þar hefur flokkur kvenna sakað æðsta yfirmann kirkjunnar um kynferðislega áreitni. Yfirmaðurinn hefur brugðist hart við og dregið sannsögli og æru kvennanna í efa. Hann hefur einnig sent frá sér yfirlýsingu um meiðyrða-, skaðabóta- og sakamálsókn á hendur konunum og er líklega ekkert við því að segja að hann hafi af konunum ævisparnaðinn í viðbót við; fyrst sjálfsvirðinguna, sé sannleikskorn í ákærum kvennanna, og svo æruna, fyrst þær nenntu ekki að rogast með hans leyndarmál lengur. Obbi prestastéttar slær skjaldborg um yfirmanninn og kirkjumálaráðherra hefur ítrekað lýst því yfir við fjölmiðla að hann ætli sér ekki að koma nálægt málinu. Aðrir til þess bærir aðilar að hafa verkleg afskipti af málinu þegja þunnu hljóði. Þannig er æðsti yfirmaður íslensku kirkjunnar kominn með carte blanche til að haga málum að geðþótta, þótt ákæran þyki alvarleg í þeim löndum sem við miðum okkur við að öðru leyti, jafnvel þótt liðin séu ár eða áratugir síðan hin meintu atvik áttu sér stað.

Einstaka þjóð myndi rísa upp og segja: Hingað og ekki lengra! Þó er ekki hægt að ætlast til þess, eftir aldalanga kúgun, að fólk sem býr við ónýta verkalýðsforystu og handónýtt menntakerfi, rísi allt í einu upp og geri kröfu um andlegan leiðtoga sem mark er á takandi. Engin vanþörf er þó á andlegri leiðsögn því hið siðferðislega hrun sem átt hefur sér stað meðal íslensku þjóðarinnar er engin tilviljun. Alþjóð veit hvað höfðingjarnir hafast að og hinir ætla sér leyfist það. Unglingar myrða og annar hver maður svíkur út fé, oft af bestu vinum sínum. Stórfelldur eignamissir launafólks hvert einasta ár undanfarinn áratug. Fólksflótti á síðasta ári, hvers líka hefur ekki getið síðan Vesturfararnir voru upp á sitt besta. Engum getur dottið í hug að halda fram að um tilviljun sé að ræða.

Nú hefur Reykjavík sóst eftir að verða menningarborg Evrópu og mun tjalda sínu fegursta í listum og menningu fyrir þá útlendinga sem koma til með að streyma til sögueyjunnar. Hin eiginlega menning felst þó ekki í snotrum uppsetningum hæfileikafólks, jafnvel þótt hæfileikarnir séu ótvíræðir. Hin eiginlega menning er siðmenning og felst í virðingu fyrir náunganum, lýðræðislegum leikreglum og því að vernda minni máttar. Þótt við eigum sterkasta manninn, fegurstu konurnar og langbesta fisk í heimi, hrekkur allur farði og allt prjál skammt þegar húsið er byggt á sandi.

Starfsmanni kirkjunnar vikið úr starfi vegna kynferðisbrots

Athugasemdir

[Dingli, 15.8.2010 kl. 02:48]

Legg til að Ólafur Skúlason verði grafinn upp,og hengdur. Það er nánast perralegt að láta hann dingla svona í gröfinni.